Orzeł
A A A

Aktualności

drukuj drukuj

Honorowa profesura dla prof. Andrzeja Jaczewskiego

16-11-2018

7 listopada 2018 roku podczas posiedzenia Senatu Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego odbyła się uroczystość nadania profesorowi Andrzejowi Jaczewskiemu tytułu profesora honorowego KAAFM. Dyplom wręczył Rektor KAAFM prof. zw. dr hab. Jerzy Malec.

 „Prowadzenie bogatego i uczciwego życia naukowego to długa droga do poszukiwania prawdy, droga trudna bo z konieczności prowadząca przez nieprzetarte intelektualnie szlaki, nowatorska, wymagająca odwagi myśli i jeszcze trudnej czasem odwagi konfrontacji z obowiązującym w danym czasie społecznym standardem myślenia takim jak np. myślenie o  erotyce czy roli religii” – tak drogę naukową Profesora scharakteryzował w swoim wystąpieniu Dziekan Wydziału Psychologii i Nauk Humanistycznych prof. zw. dr hab. Zbigniew Nęcki.

Uroczystość zgromadziła liczne grono uczniów i sympatyków Profesora.

W ich imieniu zabrał głos prof. zw. dr hab. Zbigniew Izdebski … „Proszę pozwolić, że w imieniu doktorantów Pana Profesora, współpracowników, wychowanków z drużyn harcerskich pogratuluję naszemu Mistrzowi, Przyjacielowi tego wyróżnienia. My jako uczniowie i przyjaciele jesteśmy bardzo szczęśliwi, że możemy w tym ważnym dniu uczestniczyć. Wyrażamy również głęboką wdzięczność Magnificencji Rektorowi, Senatowi i Radzie Wydziału Psychologii i Nauk Humanistycznych za tą inicjatywę i honor przyznany naszemu Mistrzowi”.

Laudację wygłosił prof. nadzw. dr hab. Janusz Wojtycza, podkreślając znaczenie działalności naukowej Profesora dla rozwoju polskiej seksuologii.

SYLWETKA PROF. DR HAB. ANDRZEJA JACZEWSKIEGO,
NAUKOWCA I PEDAGOGA PRAKTYKA

Opracował prof. nadzw. dr hab. Janusz Wojtycza

 

Prof. dr hab. Andrzej Jaczewski jest nestorem polskiej seksuologii, lekarzem i pedagogiem, specjalistą pediatrii i medycyny szkolnej, specjalizującym się w zagadnieniach rozwoju dzieci i młodzieży, w tym szczególnie jej rozwoju emocjonalnego i erotycznego.

Urodził się 20 września 1929 r. W 1952 roku ukończył studia medyczne ze specjalizacje pediatrii w Akademii Medycznej w Warszawie.

Po studiach w 1953 r. wyjechał do Gorlic, gdzie został pierwszym ordynatorem Oddziału Pediatrycznego w szpitalu powiatowym i kierownikiem Przychodni Matki i Dziecka. Przyczynił się do ograniczenia śmiertelności niemowląt z powodu biegunki, która była wówczas na wsi powszechna, a przyczyn śmierci nawet nie diagnozowano. Jako pierwszy użył w leczeniu małych dzieci kroplówki, wówczas tam nie stosowanej. Pod koniec pracy w Gorlicach przeprowadził badania nad umieralnością niemowląt na wsi, potwierdzając swoje obserwacje, że ogromna większość takich przypadków nie była wówczas zbadana przez lekarza. Od 1956 r. pracował w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie oraz jako asystent, a później adiunkt, w Katedrze Propedeutyki Pediatrii Akademii Medycznej, prowadząc pod [8] kierunkiem prof. Władysława Szenajcha i prof. Zofii Lejmbach badania z zakresu rozwoju i wychowania seksualnego dzieci i młodzieży. W roku 1960 jako lekarz szkolny zorganizował gabinet lekarski i Zakład Medycyny Szkolnej podległy Katedrze Propedeutyki Pediatrii AM w Liceum Ogólnokształcącym im. Joachima Lelewela w Warszawie, gdzie kierował zespołowymi pierwszymi w Polsce longitudinalnymi badaniami nad rozwojem dzieci i młodzieży oraz prowadził pierwsze w Polsce lekcje uświadamiania seksualnego dla uczniów klasy V w ramach Przysposobienia do życia w rodzinie. Zwrócił uwagę na postępującą dysharmonię pomiędzy przyspieszonym dojrzewaniem biologicznym i seksualnym młodzieży przy równoczesnym opóźnieniu jej dojrzewania psychicznego, co nazwał „zjawiskiem rozszczepienia dojrzewania”. Zjawisko to jest przyczyną szeregu problemów społecznych, w tym  nieprzystosowania społecznego młodych ludzi. Jako głównego winowajcę wskazał szkołę, która traktuje nawet pełnoletnich uczniów jak dzieci.

Dalsze badania dotyczyły rozwoju seksualnego, edukacji seksualnej oraz patologii rozwoju. W ramach Zakładu Medycyny Szkolnej powstała w końcu lat sześćdziesiątych przy ul. Nowogrodzkiej pierwsza w Polsce poradnia rodzinna dla młodzieży, zajmująca się poradnictwem seksuologicznym, antykoncepcją oraz zwalczaniem uzależnień. Placówka prowadziła obok poradnictwa badania naukowe (np. na temat samobójstw młodzieży szkolnej) oraz m.in. socjoterapię. Na ich podstawie profesor opracował koncepcję całościowego ujęcia zjawisk patologii i niedostosowania społecznego. Teoria ta wzbudziła zainteresowanie za granicą i była prezentowana na Uniwersytecie w Kolonii. Badania te zostały jednak przerwane na skutek najpierw pożaru placówki, a potem wrogości władz.

Od 1962 roku prowadził wykłady z higieny szkolnej na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Doktorat z medycyny, napisany pod kierunkiem prof. Zofii Lejmbach, dotyczący zagadnień rozwoju i zachowań seksualnych obronił w 1963 roku, a rozpoczęte przez Profesora badania w późniejszych latach kontynuowali jego doktoranci.

W latach siedemdziesiątych, będąc kierownikiem Katedry Propedeutyki Pediatrii II Wydziału Lekarskiego, przeniósł się z Akademii Medycznej na Uniwersytet Warszawski, gdzie kierował Zakładem Higieny Szkolnej. W roku 1972 habilitował się z zakresu medycyny szkolnej na podstawie pracy Znaczenie okresu dojrzewania dla kształtowania się postaw seksualnych młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem chłopców (w świetle badań ciągłych grupy młodzieży i uzupełnionych innymi metodami badawczymi (Warszawa 1972). Zorganizował i kierował Katedrą Biologicznych Podstaw Rozwoju i Wychowania. W  ramach działalności tej katedry prowadził przez 10 lat seminaria dla wykładowców tego przedmiotu na uczelniach. Zainicjował też i zredagował podręcznik akademicki do tego przedmiotu. Przez dwie kadencje był prodziekanem Wydziału Pedagogicznego. Tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał 29 XI 1989 r.

Zaproszony przez Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu w Kolonii przez 17 lat prowadził tam stałe zajęcia na temat rozwoju seksualnego oraz pedagogiki Janusza Korczaka. Przerodziły się one we współpracą naukową oraz wymianę kadry i młodzieży – łącznie ok. 450 Polaków wyjechało do Niemiec, a ok. 150 Niemców odwiedziło Polskę. Później zaowocowało to znaczną materialną pomocą strony niemieckiej w stanie wojennym. Wypromował 8 doktorów medycyny i pedagogiki, i kilkuset magistrów, był recenzentem w czterech przewodach habilitacyjnych i doktorskich. Profesorem Uniwersytetu Warszawskiego był do przejścia na emeryturę w 1995 r. Na emeryturze zorganizował i kierował pierwszym w Polsce Podyplomowym Studium Wychowania Seksualnego na Wydziale Pedagogicznym UW. Pracował w tym czasie również w Wyższej Szkole im. P. Włodkowica w Płocku i Wyższej Szkole Społeczno-Ekonomicznej w Warszawie, prowadząc wykłady za pośrednictwem kanału edukacyjnego „Edusat” i Wyższej Szkole Humanistycznej w Pułtusku. Później zorganizował zaoczne studia wyższe w Gorlicach w formie filii WSSE oraz zamiejscowe grupy studentów pedagogiki. Łącznie studia licencjackie w tej formie ukończyło ok. 450 osób, a studia magisterskie – ok. 150.

Obok działalności naukowej ważnym obszarem aktywności twórczej Profesora jest jego praca popularyzatorska. Jako jej źródła można wskazać aktywność zawodową jako pediatry oraz społeczną jako instruktora harcerskiego. Początkowo prowadził odczyty w ramach „uniwersytetu dla rodziców”. Od roku 1960 prowadził przez 28 lat w Telewizji Polskiej comiesięczne audycje dla szkół w ramach Nauki o człowieku, w tym cykl „Sprawy 15-latków” ‒ pierwszy tego typu program na świecie. Od połowy lat sześćdziesiątych na łamach popularnego wśród młodzieży miesięcznika PCK „Jestem” przez niemal 30 lat publikował felietony z cyklu „Kultura seksualna”. Uczestniczył jako konsultant w produkcji dwóch filmów dydaktycznych.

Wydał 39 książek, w tym 15 wznawianych, że wymienię tylko niektóre, m.in. monografie: pionierską Erotyzm dzieci i młodzieży (Warszawa 1970, 1973), Rozwój erotyczny (Warszawa 1982, 1992, 2002), Seksualność dzieci i młodzieży. Pół wieku badań i refleksji (Warszawa 2014); studia i raporty z badań: Postawy młodzieży wobec spraw seksualnych, małżeństwa i rodziny w Europie (wstępny raport z badania międzynarodowego) (Warszawa 1980); podręczniki: Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania (Warszawa 1994, 1998, 2001, 2003, 2005), przez długi czas jedyny i podstawowy podręcznik z tej dziedziny; wielokrotnie wznawiane w dużych nakładach książki popularyzujące zagadnienia rozwoju erotycznego, tłumaczone na języki obce:  czeski (2 tytuły), rosyjski (2 tytuły) i litewski, które dobrze przysłużyły się młodemu pokoleniu; poradniki: Medycyna w plecaku (Warszawa 1962, 1967), Gawędy drużynowego (Warszawa 1983, Kraków 2015) oraz wspomnienia: Książka moich wspomnień (Radom 2009).

W harcerstwie działał od 1956 do 1985 roku. Był drużynowym i komendantem wodnego szczepu harcerskiego w Warszawie, a w latach dziewięćdziesiątych opiekunem prowadzonej metodami harcerskimi grupy pacjentów z zaburzeniami psychosomatycznymi. Był też przez dwie kadencje członkiem Rady Naczelnej ZHP oraz współorganizatorem Kręgu Instruktorów Harcerskich im. A. Małkowskiego w Warszawie.

Jest autorem teorii rozszczepienia dojrzewania oraz teorii tzw. wirażu rozwojowego. W kraju i zagranicą popularyzował wiedzę o Januszu Korczaku i jego dorobku. Wypowiadał się wielokrotnie za potrzebą funkcjonowania lekarzy szkolnych i rozwijania specjalizacji lekarskiej w tej dziedzinie.

Był współzałożycielem i prezesem Towarzystwa Zdrowia Seksualnego, przewodniczącym sekcji medycyny szkolnej Towarzystwa Pediatrycznego oraz członkiem władz Towarzystwa Rozwoju Rodziny i Towarzystwa Seksuologicznego. Jest Honorowym Członkiem Towarzystwa Rozwoju Rodziny. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Armii Krajowej, Złotym Medalem im. Alberta Schweitzera, nadanym przez Światową Akademię Medycyny i Medalem im. Janusza Korczaka.

W roku 2016 Uniwersytet w Kolonii przyznał mu „Human Award 2016” w uznaniu jego wkładu dla rozwoju społeczno-emocjonalnego i dla wartości, jakimi żyją, tworząc związki wzajemności: między Zachodem, Wschodem, Północą i Południem, ludźmi młodymi i starymi, osobami sprawnymi i niepełnosprawnymi, ludźmi żyjącymi w potrzebie i w wygodzie.

Jest człowiekiem otwartym na zmiany i innych ludzi, humanistą zainteresowanym wieloma aspektami współczesnego świata, życzliwym ludziom i nieobojętnym na problemy środowiska, wzorem naukowca i pedagoga-wychowawcy.

 

Fotoreportaż z uroczystości

Pełna lista Aktualności
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
ul. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego 1, 30-705 Kraków

Projekt i realizacja: Ideo Powered by: CMS Edito